نشانه های کوی دوست
اگر به مطالب مطرح شده در سوره حمد و ویژگیهای ان توجه کنیم متوجه خواهیم شد اساسا نزول این سوره برای این بوده است که در عبادتی مانند نماز قرار گیرد تا از طریق ان مسلمانان هم بیاد خدا باشند وهم راه حرکت بسوی خدا را یاد بگیرند . به همین دلیل در این سوره خدا خود را بجای انسان قرار داد وبا خدا سخن گفت تا طریق گفتگو با خدا وحرکت بسوی او را به انسان اموزش دهد. لذا در باره این سوره می توان گفت تنها سوره ای در قران است که کلام خدا با خودش به نیابت از بندگانش می باشد . اگر بخواهیم یک برنامه کامل سیر وسلوک بسوی خدا را معرفی کنیم برنامه ارائه شده در سوره حمد است .
سوره حمد در نماز برای این قرار داده شد تا مرتب برنامه حرکت بسوی خدا را مرور کنیم وبفهمیم در چه مرحله ای هستیم .با توجه به اینکه قسمت اول سوره حمد سلوک علمی در حرکت بسوی خداست معلوم می شود انسان سالک باید با صفات خدا که در این قسمت سوره بیان شده است خوب اشنا شود تا پر پرواز برای حرکت کسب کند . ان صفات ربوبیت و رحمانیت و رحیمیت ومالکیت است که در ایات ابتدایی سوره حمد امده است . اشنایی دقیق با ربوبیت از مهمترین عوامل رشد انسان است . برای همین قران در وصف ادمهایی که به بالاترین مرتبه رشد رسیدند فرمود اینها کسانی هستند که ربوبیت خدا را فهمیدند وبر ان استقامت ورزیدند .(سوره فصلت ایه 30 وسوره احقاف ایه 13)
چون نماز وخصوصا سوره حمد برنامه کامل حرکت بسوی خداست انسان باید برای استفاده کامل از ان برنامه داشته باشد . برنامه ای برای اشنایی با معارف ان ، برنامه ای برای حرکت صحیح بر اساس راهنماییهای ان ، برنامه ای برای دلدادگی با ان وبرنامه های متنوع دیگرولی معمولا ادمهای مسلمان برای نماز واستفاده صحیح از ظرفیتهای ان برنامه ندارند وبه این خاطر از ان خوب استفاده نمی کنند واگر این گونه ادامه دهند قیامت دچار حسرت می شوند به همین دلیل خداوند انسانها را به برنامه ریزی برای استفاده از نماز ترغیب واز بی برنامگی در این زمینه بر حذر می دارد ودرسوره ماعون می فرماید فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ (4) الَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ (5) وای بر نماز گزارانی که از نماز خود غافل هستند (وبرای ان برنامه ندارند).