اشک های بی صدا

امام سجّاد علیه السلام به پسرشان امام محمّدباقر علیه السلام فرمودند:

«افْعَلِ‏ الْخَيْرَ اِلىٰ‏ كُلِّ‏ مَنْ‏ طَلَبَهُ‏ مِنْكَ‏»

هر کس از تو طلب و درخواستی کرد، تو به او خوبی و عطا کن؛ هرکس از تو خیری خواست، آن را برای او انجام بده.

«فَاِنْ كانَ مِنْ اَهْلِهِ فَقَدْ اَصَبْتَ مَوْضِعَهُ»

اگر او واقعاً اهل آن بود و مستحق بود، عطای تو در جایگاه مناسب خودش قرار گرفت و کار به جا انجام شد؛ یعنی اگر شخص نیازمندی بود که واقعاً راست می گفت و تو هم این خدمت را به او کردی و نیاز او را برآورده نمودی، عطای تو درست، به جا و مناسب انجام شد و از طرف دیگر

«وَ اِنْ لَمْ يَكُنْ بِاَهْلٍ كُنْتَ اَنْتَ اَهْلَهُ»

اگر شخصی که درخواست و ابراز نیازی می کند اهل نبود، اهلیت نداشت و اصلاً دروغ می گفت؛ ولی اهلیت تو سر جای خود بود؛ تو سزاوار عطا، بخشش و کار خیر کردن بودی و آنچه را که شایسته و زیبنده ی تو بود، انجام دادی. تو ضرر نکردی. حتّی اگر او خلاف می گفت، اهلیت نداشت و سزاوار نبود، باز هم کار تو هدر نرفته است.

«وَ اِنْ شَتَمَكَ رَجُلٌ عَنْ يَمِينِكَ ثُمَّ تَحَوَّلَ اِلىٰ يَسارِكَ وَ اعْتَذَرَ اِلَيْكَ فَاقْبَلْ عُذْرَهُ» (1)

حضرت فرمودند: ای پسرم! اگر مردی سمت راست تو ایستاده بود؛ به تو دشنام داد و نسبت به تو هتّاکی کرد و آن شخص از سمت راست تو به سمت چپ تو آمد و از تو عذرخواهی کرد، عذر او را بپذیر و کینه ی او را به دل نگیر. حتّی اگر فاصله این قدر کم بود، نگو که من تو را می شناسم؛ یادم که نرفته است و هنوز در خاطرم هست که تو با من چه کردی. نه؛ حتّی اگر هنگامی که سمت راستت بود، به تو هتّاکی کرد و سمت چپ تو آمد و از تو عذرخواهی کرد، عذرخواهی او را قبول کن و عذر او را بپذیر.

در محضر استاد مهدي طیب 87/11/03

1. کلینی، کافی، ج 8، ص 153 و حرّعاملی، وسائل الشّیعة، ج 16، ص 294 و ابن شعبه حرّانی، تحف العقول، ص 282.