چرا همه نیازمند به توبه‌اند؟
چرا همه نیازمند به توبه‌اند؟
لازمه‌ى رشد و بالا رفتن مرتبه‌ى كمال هر شخص اين است كه آنچه در مرتبه‌ى قبل انجام داده است، به نظرش ناقص و ناكافى بيايد و به سبب آن شرمنده و خجل باشد و در مقام پوزش و عذرخواهى برآيد. بنابراين هركس در هر مرتبه‌اى كه قرار دارد، وقتى به آنچه در مراحل قبل انجام داده است، توجّه و نگاه مى‌كند، در پيشگاه خداوند احساس شرمندگى مى‌نمايد و در صدد عذرخواهى و توبه برمى‌آيد، لذا از كوچك‌ترين تا بلندمرتبه‌ترين و كامل‌ترين انسان‌ها، همگى نيازمند به توبه‌اند. امّا آنچه در هر مرتبه در شخص احساس شرمندگى و ندامت و طلب پوزش پديد مى‌آورد، با مراتب ديگر متفاوت است.يكى از ارتكاب معصيت و ترك طاعت، ديگرى از كوچك، اندك و كم‌اهمّيّت شمردن گناهان خود، سومى از بزرگ شمردن طاعات و عبادات خود، چهارمى از سستى و كوتاهى خويش در ترك مكروهات و انجام مستحبّات، پنجمى از هدر دادن عمر در اثر اشتغال بيش از حدّ ضرورت به مباحات و لذّت‌هاى حلال ظاهرى، ششمى از كوتاهى و ناتوانى خود در معرفت، شكر و عبادت حضرت حق، هفتمى از اينكه در طاعات و عباداتش در پى نجات از دوزخ و دستيابى به بهشت بوده‌است، هشتمى به دليل اينكه هنوز آن‌گونه نشده كه هم‌سليقه‌ى خدا باشد و هر آنچه را خدا مى‌پسندد بپسندد و آرزو كند، نهمى از اينكه چرا چنان مستغرق و محو و مبهوت جمال الهى نيست كه خود و هرچه جز اوست را نبيند و وجودشان را احساس نكند و دهمى از …، شرمنده، نادم، عذرخواه و تائب است. مواردى كه به‌عنوان نمونه ذكر شد، مصداق اين فرموده‌ى منسوب به
پيامبر اكرم صلي الله و عليه و آله است كه:
حسَناتُ الاَبرارِ سَيِّئاتُ المُقَرَّبينَ: آنچه براى نيكان، حسنه به‌شمار مى‌آيد، براى مقرّبان در حكم سيّئه است.
توجّه به مطلب فوق، حقيقت نيازمندى همگان به توبه را، در هر مرتبه‌اى از مراتب كمال كه باشند، آشكار مى‌كند. به همين دليل قرآن كريم تمامى مؤمنان را، از كوچك‌ترين و گناهكارترين فرد، تا شخص پيامبر اكرم صلي الله و عليه و آله كه در بالاترين مرتبه‌ى ايمان و كمال قرار دارند، به توبه كردن فراخوانده و فرموده است:
توبوا اِلىَ اللهِ جَميعآ اَيُّهَا المُؤمِنونَ لَعَلَّكُم تُفلِحونَ: اى مؤمنان! همگى در پيشگاه الهى توبه كنيد، باشد كه رستگار شويد.
مهدی طیّب، شراب طهور، ص 74