اشک های بی صدا

همه چیز درباره اسم اعظم خداوند

به طورمشخص نمي ‏توان گفت اسم اعظم خدا كدام است؟ اما با توجه به رواياتي كه از پيامبر(ص) و ائمه اهل بيت(ع) به ما رسيده است اجمالاً مي ‏توان به آن اشاره نمود.
در روايات بسيار آمده است كه خداوند داراي 99 اسم است. هر كس او را به اين نام بخواند دعايش مستجاب مي‏شود. و هر كس آن‏ها را بشمارد اهل بهشت است، مانند روايتي كه صدوق رحمةالله عليه در كتاب توحيد از امام صادق(ع) از پدرانش (ع) از امام علي(ع) نقل كرده كه حضرت از رسول خدا روايت كرده “ان لله تبارك و تعالي تسعة و تسعين اسماً. من احصاها دخل الجنة.(1) براي خداوند تبارك و تعالي در برخي از دعا يك هزار اسم ذكر شده است با اين حال اگر روايات 99 اسم براي خداوند ذكر كرده مي‏فهميم 99 اسم اعظم اسماء و صفات الهي است.
در اين جا به بعضي از اسامي اشاره مي‏كنيم:
الله، واحد، احد، صمد، اول، آخر، سميع، بصير، قدير، قادر، علي، اعلي، عليم، حليم، رحمان، رحيم، رازق، غور، غني، قوي، قيوم و…(2)
گفتني است: منظور خواندن خدا به اين نام‏ها، يا شمارش آن اسماء اين نيست كه هر كسي اين نام‏ها را به زبان جاري كند يا آن‏ها را بشمارد. سعادت‏مند و مستجاب الدعوة و اهل بهشت است، بلكه هدف اين است كه به اين نام‏ها ايمان آورده و پرتوي از مفاهيم آن را در وجود خود منعكس نمايد، مثلاً مفهوم قادر، قوي، قيوم، رحمان، رحيم، عالم، غفور، و غني و… را در وجود خويش منعكس كند.(3)
در قرآن مجيد مي‏خوانيم. قال الذي عنده علم من الكتاب. آن كه بعضي از علم كتاب پيشش بود گفت(4) و در آيه ديگر مي‏خوانيم: قل كفي بالله شهيداً بيني و بينكم و من عنده علم الكتاب؛ بگو گواهي خداند كفايت مي‏كند بين من و كسي كه علم كل كتاب پيش اوست و بين شما.(5) (توجه، علم من الكتاب جزئي است و علم الكتاب كلي)
ابو سعيد خدري مي‏گويد: از پيغمبر اكرم(ص) درباره معناي اين دو نوع پرسيدم فرمود: مراد از، الذي عنده علم من الكتاب برادرم آصف بن برخيا وزير حضرت سليمان است و منظور (و من عنده علم الكتاب برادرم علي بن ابيطالب است؟
از اين دو تعبير مي‏فهميم بين كساني كه داراي اسم اعظم الهي هستند تفاوت است يك دسته جزئي و دسته ديگر كلي.
از اين رو در روايات آمده است: اسم اعظم الهي هفتاد و سه حرف دارد، در نزد آصف بن برخيا با اين كه امر خارق العاده بزرگي انجام تنها يك حرفش بوده است و درنزد ماه امامان 72 حرف مي‏باشد.(6)
پي ‏نوشت‏ها:
1 - جمعي از نويسندگان، تفسير نمونه، ج‏7، ص 25 به نقل از الميزان؛ مجمع البيان و نورالثقلين، ذيل آيه 180 سوره اعراف.
2 - براي اطلاع بيشتر ر. ك: تفسير نمونه، ج‏7، ص 27.
3 - معي از نويسندگان، تفسير نمونه، ج‏15، ص 473.
4 - نمل (27) آيه 40.
5 - رعد (13) آيه 43.
6 - جمعي از نويسندگان، تفسير نمونه، ج‏15، ص 473.