عشق هم قهار است هم دوطرفه
♦️عشق، قهّار است که جز با خلوص و صفا در نمیسازد. یعنی عشق با خودبینی و تلوّن و رسوم و آثار اضافی کنار نمیآید و اسقاط اضافات مینماید.
عشق قهّار است و من، مقهورِ عشق
چون شِکر، شیرین شدم از شورِ عشق
برگِ کاهم پیش تو ای تند باد!
من چه دانم که کجا خواهم فتا
♦️عشق، دوطرفه است نه یک طرفه. گرچه معشوق استغنا می ورزد و ناز میفروشد و عاشق همواره میخواهد به وصال برسد، امّا خود عشق بین این دو جاری و حاکم است.
عشق طالب جمال و جمال طالب عشق. تا عشق به جمال نباشد فضیلت جمال آشکار نمیشود.
پس عشق یک طرفه دردسر دارد و معشوق در عین بینیازی، از عاشق خود غافل نیست و عاشق در عین درد فراق و هجران، از معشوق غافل نیست. گاهی معشوق، عاشق است و عاشق، معشوق.
انگار گاهی اتحاد دست میدهد، مخصوصاً آن وقت که ظهور عشق به منزلی از منازل والا میرسد.
دلبران را دل، اسیر بیدلان
جمله معشوقان، شکار عاشقان
هر که عاشق دیدِیَش، معشوق دان
کو به نسبت هست هم، این و هم آن
♦️چون عشق اگر واقعی باشد اندک اندک افزون میشود تا به آنجا که ظرف وجودی عاشق قابلیت دارد؛ در تمثیل و تشبیه به ماه میشود مثال زد که شب اول باریک است و هر شب افزون میشود، هلال پُر نورتر میشود تا به شب پانزدهم برسد که قرص ماه کاملاً پُر و نورانی است.
پس آن که در منزلی رکود دارد مثلاً مانند شب هفتم ماه، به همان اندازه عشق راکد میماند و ترقّی نمیکند. ولی عاشقان واقعی را قراری نیست، دنبال کمال هستند، و درجا زدن برای آنان روا نیست .
مقامات معنوی؛ مقام عاشقین
استاد سید علی اکبر صداقت