دحوالارض، روزی است که
ذیقعده، اولین ماه از ماههای حرام است. ماههای حرام، زمانهایی هستند که جنگ در آنها ممنوع بوده است و احکام ویژهای نیز از جهت فقهی و شرعی دارند؛ اما استفاده اخلاقی و تربیتی که از این حکم میتوان کرد، این است که اگر جنگ و نزاع میان مردمان در این ماه، حرام شده است، حتما منازعه و محاربه با خداوند باید بیشتر نفرتانگیز باشد؛ بنابراین شایسته است انسان مؤمن در این ماهها بیشتر به فکر باشد تا اندیشه و اعضای او با گناه و معصیت، به مخالفت با خداوند برنخیزد. علاوه بر اینها، ذیقعده محل اجابت دعاست و ایام و لیالی بسیار پرفضیلت و مناسبتهای مهمی دارد که یکی از آنها دحوالارض است (روز بیستوپنجم ذیقعده، یکشنبه هفته آینده).
دحو، به معنای گسترش است و برخی نیز آن را به معنای تکان دادن چیزی از محل اصلیاش تفسیر کردهاند.
در واقع دحوالارض، روزی است که خداوند با نظر به کره زمین به جهان خاکی حیات بخشید . از این روز بخشهایی از کره زمین که سراسر آب بود، شروع به خشک شدن کرد تا کمکم به شکل یکچهارم خشکیهای امروزی درآمد .
مطابق روایات، اولین نقطهای که از زیر آب سر برآورد، مکان کعبه شریف و بیتا…الحرام بود. آنچنان که در قرآن کریم به دحوالارض اشاره شده است (آیه 30 سوره نازعات)؛ زمین را پس از آن (آفرینش آسمان و زمین) گسترش داد .بر پایه نظر بیشتر مفسران، منظور از «دحها» در این آیه، همان دحوالارض است.
در بخشی از دعای مخصوص این روز نیز به مسئله دحوالارض چنین اشاره شده است: «ای خدایی که خانه کعبه را گسترانیدی و دانه را شکافتی و سختی را برطرف ساختی، از تو میخواهیم در این روز از روزهایت که حق آن را بزرگ نمودی، هر گرفتاری و مشکلی را برطرف سازی».
روز دحوالارض از روزهای پربرکت خدا برای بندگان سالک الی ا… است .
از امیرالمؤمنین روایت شده است؛ نخستین رحمتی که از آسمان نازل شد، در ۲۵ ذیالقعده بود. کسی که در این روز روزه بگیرد و شبش را به عبادت بایستد، عبادت ۱۰۰ سال که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده خواهد داشت. همچنین در برخی از روایات این روز بهعنوان روز قیام امام زمان، مهدی موعود(عج)، معرفی شده است. شیخ عباس قمی روزه آن روز را معادل ثواب 70 سال عبادت دانسته است.
در شب بیستوپنجم ماه ذیقعده حضرت ابراهیم(ع) و حضرت عیسی(ع) متولد شدهاند. در این روز رسول خدا(ص) به قصد حجهالوداع، از مدینه با ۱۲۴ هزار نفر و حضرت فاطمه(س) و تمام اهلبیت(ع) خود، از راه شجره به مکه عزیمت نمودند .
توبه، استغفار، عبادت و شبزندهداری از اعمالی است که در شب دحوالارض سفارش و تأکید بسیاری برای انجام آنها شده است. شب و روز دحوالارض نمازها و ادعیه مخصوصی دارد که کیفیت آنها در مفاتیحالجنان آمده است .زیارت حضرت امام رضا (ع) از اعمال مستحبی این روز است .