٩ صفر مصادف با جنگ نهروان
جنگ نهروان
یک سال بعد از این واقعه، در سال 38 هجری‌قمری، در همان دوران خلافت امیر‌المؤمنین عليه السلام ، ماجرای جنگ نهروان پیش آمد. جنگی که نطفه‌ی آن در جنگ صفّین بسته شد.
بعد از اینکه سپاهیان معاویه، قرآن‌ها را بر سر نیزه کردند، گروهی خشکه‌مقدّس، ولی محروم از فهم، بصیرت و درک، فریب ظاهر را خوردند؛ از امیر‌المؤمنین عليه السلام صف جدا کردند و ایشان را مجبور کردند مالک اشتر را که تا یک قدمی خیمه‌ی معاویه پیش رفته بود و شاید دقایقی تا پیروزی قطعی امیر‌المؤمنین عليه السلام فاصله نبود، برگردانند و بعد هم حضرت را وادار کردند تن به حکمیت بدهند؛ آن هم نه با حَکَمی که خود امیر‌المؤمنین عليه السلام موردنظرشان بود؛ یعنی مالک‌اشتر;. وقتی خوارج او را نپذیرفتند، امیر‌المؤمنین عليه السلام فرمودند: ابن‌عباس؛ ولی خوارج او را هم نپذیرفتند و پیر خرفت ساده‌لوح و دور از بصیرتی به نام ابوموسیاشعری را به امیر‌المؤمنین عليه السلام تحمیل کردند تا در ماجرای حَکَمیت، از جانب امیر‌المؤمنین عليه السلام در برابر عمروعاص خدعه ورز نقش حکم را ایفا کند.
بعد هم ماجرای عزل امیر‌المؤمنین عليه السلام توسّط ابوموسیاشعری و عزل و همزمان نصب معاویه توسّط عمروعاص در داستان حکمیت که پیش آمد؛ خوارج گفتند: هم ما خطا کردیم؛ هم علی عليه السلام خطا کرد! ما توبه می‌کنیم؛ علی عليه السلام هم باید توبه کند! و اگر توبه نکند، با او می‌جنگیم؛ و بالاخره ماجرای جنگ نهروان پیش آمد.
خوارج به‌قدری فتنه‌گری کردند که امیر‌المؤمنین عليه السلام علی‌رغم همه‌ی حلم و صبری که در برابر آنها ورزیدند، از این جریان بی شعور، جامد‌الفکر، مقدّس‌مآب و بسیار خشن، برای اسلام احساس خطر کردند.
جریان‌های تکفیری امروز، گروه‌های به ظاهر مقدّس، ولی فاقد فهم، شعور و بصیرت و متکّی به خشونت، قتل و غارت به خوبی این جریان را نشان می‌دهند. اینها نمونه‌هایی از جریان خوارج هستند.
امیر‌المؤمنین عليه السلام احساس خطر کردند و ماجرای جنگ نهروان پیش آمد که در چون امروزی این جنگ آغاز شد و سرانجام به پیروزی قاطع امیر‌المؤمنین عليه السلام ختم شد. امّا از دل اندک تعداد باقی‌مانده از سپاه خوارج که کمتر از شمار انگشتان دو دست بودند، فتنه‌ی به شهادت رساندن امیر‌المؤمنین عليه السلام شکل گرفت و نهایتاً امیر‌المؤمنین عليه السلام در محراب عبادت با ضربت شمشیر زهرآلود عبد‌الرّحمن‌بن‌ملجم‌مرادی، که یکی از همین طایفه‌ی خوارج نهروان بود، مضروب شدند و پس از حدود چهل‌و‌هشت ساعت به شهادت رسیدند.
امروز به این لحاظ هم روز مهمّی است و می‌توان درس‌های بزرگی از ماجرای جنگ نهروان آموخت؛ همان‌طور که از ماجرای جنگ صفّین درس‌های زیادی می توان آموخت.
جلسه‌ی ٢١ آذر ١٣٩٢_٩ صفر ١٤٣٥ - استاد مهدي طيب